poniedziałek, 22 października 2012

22.10- po przylocie

Stąd przerwa- bo wracaliśmy do Polski.  Zmęczenie w skali od 1-10 , 2000 ...
Jutro będę w Gdyni, więc napisze  jeszcze jednego posta- THE BEST OF ...

Tymczasem- dziękuję serdecznie ( malo - po tongijsku ) wszystkim którzy śledzili tego bloga, ..,



piątek, 19 października 2012

ika-czyli ryba 19.10.2012


Ostatni dzień na Tonga- ryby.
Ale zanim o rybach- to kilka ciekawostek
- Tonga leży przy linii zmiany daty – jako pierwsi witają Nowy Rok i bardzo się tym szczycą ,
- uchwalili konstytucje w 1875 roku- to dawno dosyć, i też się tym szczycą...
- maja najwięcej doktorantów na głowę mieszkańca – ale nie napisali ile to jest …J , ale się tym szczycą ...
-bardzo drogi maja internet- w kawiarni się właściciel  skarżył , ze płaci 800 $- tongijskich za miesiąc = 1600zł , dużo , bo wszystko przez satelitę , i tym się nie szczycą, tylko jęczą ....czemu się nie dziwię..
Emigracja- to głównie Nowa Zelandia, Australia, Stany Zjednoczone- Kalifornia i Hawaje.
A-     I przydrożne  stragany z ciuchami, warzywami, miotłami i co tam jeszcze -  pozostawiają na noc otwarte- nikt niczego nie kradnie…
Chyba żyją, trochę jak my w latach 80-tych- bo rodzina przysyła pieniądze , pełno tu instytucji takich jak Money gram i Western Union , …J
A teraz pytanie – zagadka – DO CZEGO SŁUŻY NA TONGA KOPARKA ?- odpowiedź na końcu postu J
A – zatem – pojechaliśmy na ryby . Z nami Holenderka, która tu mieszka i pracuje jako instruktorka nurkowania – można..?, można …
Była 1-szy raz- służbowo , i też, jak ja zassała łowienie ryb , bo to fajna zabawa, dlatego byłam drugi raz.
Czyli- w sumie już trzy razy :
1.       Czernica – gmina Męcikał
2.       Paihia Bay- Nowa Zelandia
3.       Tongatapu – Królestwo Tonga- nikt nie wie gdzie, ale brzmi dobrze …J
Widoczki przepiękne – wrzucę zdjęcia ,
Pływaliśmy po rafach , między małymi wysepkami- no jak na filmie …
I, i ,..uwaga- widzieliśmy i słyszeliśmy ( to ważne- oni nazywają to śpiew..) 4 humbaki – wieloryby.
Teraz płyną na Południe – bo im za ciepło- płyną na Antarktydę – przypominam tu wszystko na odwrót..
Ja- złapałam pierwszą rybę- jakaś taka …, kolorowy snapper
Krzysiek złapał umuumu , czli nukunukuhumuhumuapua’a- to hawajska wersja tej samej rybki …
Nie do jedzenia, ale do oglądania i chwalenia się .
Pan Tongańczyk – był zadziwiony moją wiedzą odnośnie wyżej wzmiankowanej ryby …
Pływaliśmy od 9-16 – prawie pełna szychta …
Potem popłynęliśmy na wysepkę- taka jak z filmu. Stoi tak kilka fale- domki letniskowe inaczej …,
I tyle, pokąpałam się, kawa..i wysepka tak właśnie.
Można by se na takiej wysepce żyć, telewizji  nie ma, …, spokój, kwiatki , banany , ryby, kokosy

Ryb nie wzięliśmy – bowiem wylatujemy w nocy i nie ma jak  ich przygotować …
Koparka służy do zbierania kokosów J), zdjęcia edukacyjne- poniżej :) 
 Sąsiedzi  na rybach
 Ryba- złapana- jak widać :0
 Słynne humuhumunukunukuapua'a , czyli po tongijsku umuumu, No Krzysiek ogólnie zapunktował ...
 Wysepka jak na pocztówce
 Wrak- wszędzie takich pełno...

 Domki na wysepce

 ja- jak widać, na wysepce
 Krzysiek- j.w:)
 Wysepka z daleka
 Wysepka bliżej :) - i starczy tych wysepek- chociaż  mamy jeszcze z 30 ujęc - to rezultat bezkarnego cyfrowego filmowania 

 Jak się zbiera kokosy -koparką, 5 minut , i fajrant ;)
To są wieloryby , za którymi jechałam 20 tys. kilometrów  w jedną stronę :)) ...., zapłacone byli...;) więc są ....

czwartek, 18 października 2012

18.10- zdjecia dolepie w Nowej Zelandii


18.10.2012
Wycieczki australijskich  wycieczkowców – statków  pojechały,(zatem robiliśmy za 30 % białych na wyspie J).
Zapomniałam napisać, że wczoraj mieliśmy pojechać na występy ,..
Ale taksówkarz, z którym się umówiliśmy nie przyjechał – ponoć zapomniał, bo dzisiaj rano nas odbierał z hotelu .., był lekko zmieszany, ale tylko lekko, więc może po prostu miał lepszy kurs wczoraj  J ..
Ale nas to nie zdenerwowało, bowiem byliśmy  dzień wcześniej na tym samym występie , podpięliśmy się przypadkiem pod australijska wycieczkę J …, Zdjęcia z tańcem ognia pochodzą z owego występu. Plus taki - nie obżarliśmy się wieczorem ,.., bo w występy była wliczona kolacja , a my na głodniaka…- po bananie z rynku – wkleję zdjęcia, i trochę papai ( świeżej i naprawdę pysznej ) .
Wypiliśmy zatem  kawa- kawa. To ten ich napój relaksujący.
Robi się go tak :                                                                    
- w skarpetkę upychasz ten proszek i moczysz skarpetkę w zimnej wodzie, potem to wypijasz …J , powoli i celebrujesz…
Smakuje- jak woda ze skarpetki ..:) ..i ma takiż burawy wygląd…
Czy uspokaja- no chyba tak , bo szybko usnęłam po tym…,
Ale, chciałam wiedzieć , to wiem … Poświęciłam nowiutką skarpetkę z Decathlonu- na szczęście z przeceny J …., a tam,… inaczej Wiktoria i tak by mi  zwinęła te skarpetki ( to moja córka ..) J.
Dzisiaj zbadałam sprawę mundurków szkolnych na Tonga.
Wszystkie dzieci i młodzież chodzi tu w mundurkach- spódniczki, chłopcy te sarongi i maty . Wszędzie ich pełno- tych dzieci w mundurkach.
Każda szkoła ma inny kolor.
Okazuje się, że szkoły podzielone są religiami :
- niebieskie- katolickie,
-czerwone- kościół Tonga ,
-zielone – Mormoni …
A- i płacą sami, za te mundurki, bo myślałam, ze król daje …
Dzisiaj kupiliśmy pocztówki, wysłaliśmy ,  – badamy- czy dojdą do Polski ? Pocztówki są z Królem. Do wyboru łącznie było 6 wzorów , dwa widoczki , król, wieloryb, kwiatki …
Bo, …, nie ma takiego kraju jak Poland, jest New Zealand, jest  Samoa, Vanuatu, Kiribati, .., ale Poland…?
Spore zamieszanie wprowadziliśmy na poczcie J). Tłumaczyłam się gęsto- że to w Europie , rysowałam, malowałam mapkę poglądową …
Nieodmiennie-ludzie mili i uprzejmi  …, pozdrawiają po  drodze …
Nieodmiennie surowe ryby na śniadanie i  obiado- kolację, bo się odchudzamy J) …
Tutaj takie typowe danie to ote ika – czyli kostki surowej ryby ( najczęściej snapper  i /lub mahi- mahi  w mleczku kokosowym , z cebulką, szczypiorkiem , papryką- pokrojonym w kostkę. Bardzo to smaczne. Spróbuję to zrobić ze śledzia u nas…, na moje powinno być dobre. Śledź- to pomysł Krzyśka- uczciwie to piszę …
Mamy ulubiona knajpkę ( dostępnych jest w stolicy 4 knajpki..) ..
A, poszliśmy załatwić sobie ryby- czyli poławianie ryb na jutro ..
Potem sobie leżałam na trawniku , przy wylotowej ulicy ze stolicy J ,..U nas zamknęliby za włóczęgostwo , a tutaj- tak się żyje, więc ja też. Mogłam jeszcze dorobić- sprzedając miotły z gałęzi, bo takich właśnie aktywnych sprzedawców widzieliśmy po drodze ..
Leży se kobita na trawie przy drodze krajowej , śpi , … i miotły, albo banany, albo taro  przed nią…., Taki handel aktywny…
Gekko mi ganiają po balkonie i ciamkają …, to jaszczurki takie zielone …
Widziałam jeszcze nietoperza- fox-bat, bo ma pyszczek podobny do lisiego , i jest duży dosyć.
 Zestaw owocowy- wizja i kompozycja artystyczna Krzysztof K. :)
 na przystanku autobusowo- statkowym- zależy gdzie kto mieszka,
 W Polsce zamknęli by mnie za włóczegostwo- a tutaj to norma, nic na to nie poradzę - podoba mi się :)

 Tym razem kompozycja  pani z targu - stoisko z warywami
W takich koszykach noszą wszystko ..

środa, 17 października 2012

17.10- obserwujemy życie na Tonga

Malo e lelei
Dzisiaj leniwie.....
Oddaliśmy samochód- ten wypasiony - toyota coś tam 15 lat miała jak nic , - i tak najlepszy na dzielni :))
Zapomniałam napisać , ze w umowie wynajmu mieliśmy  oprócz pełnej odpowiedzialności za auto ( bo nie ma tu ubezpieczeń , więc w razie zniszczenia  to byłoby 15.000 $ ichnich ...) , również zapis , ze mamy go oddać czystym na zewnątrz i wewnątrz ...
Bo gdy oddamy brudny to płacimy 40 $, po 20 $ za sprzątanie wewnątrz i 20 $ za sprzątanie zewnątrz :) ).
Wiadomo- po drodze się zakurzył, więc na pewno na zewnątrz go nie umyjemy ...:) , bo niby gdzie ?,
Wewnątrz- wytrzepaliśmy chodniki , i z lękiem utraty 40 $ i naszą wewnętrzną zgodą pomieszaną z rezygnacją , pojechaliśmy oddać auto ...
I nic nie potraciliśmy- bowiem pojęcie czysty jest tu diametralnie inne od europejskiego, co okazało się na naszą korzyść ...
Poszliśmy do knajpki , gdzie był internet, po to abym mogła powsadzać zdjęcia na bloga,
:)

zatem kilka obserwacji natury społecznej  na Tonga...
Jak już wspomniałam, to jedyny kraj polinezyjski , nigdy nie skolonizowany.
populacja to nieco ponad 100 tysięcy , zatem  wielkość Grudziądza

Zaczynają być widoczne różnice społeczne..
Są miejsca - czyste, schludne,  widać, ze kształcili się za granicą
Np - w tej knajpce- w centrum stolicy ( to obszar jakiś 200 na 300 metrów ) ..., czysto, obsługa sprawna, ..., zresztą z nimi rozmawiałam - studiują w Australii, Nowej Zelandii , Stanach ..

Druga sprawa- okazuję się, że do życia wystarcza o wiele mniej ...
Wiele rzeczy jest tu zbędnych, ograniczony wybór w sklepach ( mniej więcej wielobranżowe GS- jak w latach 70 tych ) , uwalnia cię od  mozolnych decyzji,
Program telewizyjny - swój też mają jeden ...

Byliśmy  nad morzem- gzie dzieci łapały ryby - a wędka to była plastikowa butelka , na którą nawijały żyłkę .., Można?.., można ....

Nie ma tu dyskotek, ale tak jak powiedziałam, Tongijczycy są bardzo tradycyjni , i religijni,  alkoholu - też nie widziałam, żeby pili, ..., może piwo .....


I tak refleksja na koniec- wielu  bogatych  pracuje po to , aby wreszcie zacząć żyć tak jak na Tonga- bo tu spokój ..., czyli zataczanie koła...:)
To Krzyśka refleksja ...:) 

wtorek, 16 października 2012

malo e lelei - 16.10.2012


Malo e lelei  , drugi dzień na Tonga , …J


Super było dzisiaj

Zacznę od tego , ze wypożyczyliśmy samochód- bez żadnego ubezpieczania, całą odpowiedzialność po naszej  stronieJ) , w razie całkowitego zniszczeni samochodu – koszt 15 tysięcy  tonga dolarów  ( 1 dolar = 2 zł) .
This is tonga,
Samochód i tak zostawiamy otwarty , bo nie  ma tu pojęcia ubezpieczeń ani alarmów- po co to komu …?:) , i tak obtłuczony, ma logo toyoty, ale środek  już innej firmy- tak to działa , za jakiś czas i tak będzie z niego kurnik lub chlewik J

Więc objechaliśmy wyspę- co łatwo, bo mała i ruch żadny….  
Ciekawe było – widok na zatokę z rozbryzgującymi falami- mam zdjęcia , ale nie wiem, czy wejdą bo internet słaby…
Potem , przypadkiem trafiliśmy na pokazy  w Oakaleo  Resort …,
Ichnie tańce, taniec ognia, i znowu przemiła i nienachalna obsługa, rozmawiają z Tobą, bo lubią, …. I słuchają  parlamentu z radia …, serio …, wszędzie …
Jutro jedziemy w to miejsce na ume- czyli hangi , czyli luau- czyli ucztę z pieca ziemnego- to zwyczaj ogólnopolinezyjski…, ciekawe , czy kiedyś w takich  ucztach pojadali ludzi ..? J

Byliśmy w Tonga centrum Kultury – gdzie  kupiłam kawakawa- taki ich napój relaksujący z korzeni zmielonych …, musimy się tu wyrelaksować, bo nam pewnie w Nowej Zelandii nie przepuszczą na agriculture control. Poza tym – wygląda to jak jakieś prochy – bo zmielone, więc lepiej dać sobie spokój ..
Ale się cieszę, bo  sprawę kawakawa znałam z Hawajów , a nigdy nie próbowałam …,
W tymże centrum zrobiliśmy sobie zdjęcie z fonu   ( żółwie ..) , i opowiedzieli mi wszystko co chciałam wiedzieć …, zamęczyłam biedaków..:)

A , co ciekawe było – jechaliśmy przez wioski i wszędzie powywieszane były  proporczyki biało- czerwone ( nasi tu byli ..:))) , wszystko  obwieszone w biało-czerwone  flagi, materiały itp. …
Niestety- nie było to na naszą cześć J) , 
Ale okazuje się, ze jest taki obyczaj, ze wioski się odwiedzają nawzajem ..:) i to na tą okazję  było, że takie odwiedziny  są…, sprzątają  ( według mojego standardu J - kto mnie zna, ten wie o czym piszę ..:) …robią ucztę , .. spróbujemy poszukać takiej jeszcze i się tam wkręcić …J
W końcu – biało – czerwoni …, tak samo ..:)

Byliśmy na targu rybnym i wreszcie widziałam umo, czyli ono- rybę która lubię , ale nie widziałam nigdy żywej, …, były  to jak się okazuje- rybka Nemo z kreskówki J
Byliśmy też na targu warzywnym i z pamiątkami- pamiątki kupię- bo prawdziwe i robione przez nich , a nie chińszczyzna …
A kupiliśmy – papaję 2 kg , małe i zielone banany , melon- będziemy jeść i popijać kawakawa …J , myć nie będziemy- idziemy po bandzie …J
Znowu jadłam surowe  ota ike – tym razem z mahi-mahi- kolejna tutejsza ryba,- kto ciekawy- niech poszuka w googlach grafika- bo nie mam zdjęć  żywej ryby J
Co do ludzi- nie mogę wyjść z szacunku i sympatii do nich …
Otóż- siedzę sobie na ławce i młody dzieciak- jakieś 18-19 lat – pyta mnie, czy wszystko w porządku, czy dobrze się czuję …, Miłe …
Pogadałam z nim , okazuje się – uczy się i pracuje, interesuje się historią, wiele ciekawych rzeczy opowiedział mi o Tonga …,
Np.- co ciekawe- skąd wzięłam się biało- czerwona flaga Tonga.
Otóż – w 19-tym wieku  przybyli misjonarze , …, i schrystianizowali  Tongijczyków ( rzeczywiście – są bardzo wierzący- sporo katolików, metodystów , jest kościół Tonga- chrześcijański) …
Czerwony – to krew  Jezusa, biały- oddanie i zaufanie Bogu , krzyż- wiadomo …
Widzieliśmy też pogrzeb na Tonga- …, nie robiliśmy zdjęć – wiadomo, przez szacunek, ale  było to ciekawe wydarzenie ….,
Ludzie ubrani na czarno i owinięci tymi tapu- takie maty , różne , na różne okazje …



 przed występem
 Tiki - zwróćcie uwagę- nie ma już wystawionego języka, za to ma klatę i więcej zębów
 No i wreszcie umaiłam się :)) , mam swojego lei z gardenii :) , prawdziwy, nie sztuczny





 to jeździ- serio :) , widziałam na własne oczy

 Fire dance
 a tu taki fajny widoczek
 a tu fonu- czyli zółwie
 Na targu
 Kupujemy arbuza
 Ume-ryba



Motoryzacja- takie auta tu jeżdżą, foteliki nie obowiazują, pasy tez nie, reszta jak widać


Lokalne wyroby- naprawdę ładne 


Flaga Tonga 

niedziela, 14 października 2012

Malo e lelei- czyli Tonga


Malo e lelei

Czyli  dolecieliśmy na Tonga.  Polinezja na całego  J , Ciekawe , ilu tu jeszcze Polaków było ..?
Wreszcie brak cywilizacji, sami tubylcy …,
Tonga- to najstarsza  polinezyjska kultura – osiedli na tych wyspach  3000  lat temu , nigdy nie zostali skolonizowani, i maja żywego Króla . Widzielismy nawet pałac króla , no taka większa willa, skromnie…
Odebrali nas z lotniska , i słuchali radia w samochodzie. Mam wrażenie , ze maja jeden program z  parlamentu i ichnią muzyką, bo wszędzie to radio nadawało J
Miejsca , no cóż- mało wyrafinowane, ale to mi się podoba,
Naprawdę- chodzą tu w sarongach – mężczyźni, U nich to się nazywa tapa – ovalu
Poza wszystkim są bardzo , bardzo  fajni…, moje koleżanki…, wielu, dla tych co znają  są podobni do naszego kolegi Tomka P – Z seagram …, także,…, jest  nieźle  …

Kobitki grubawe- no i dobrze.., wypadam anorektycznie na ich tle J 
I naprawdę są uśmiechnięcie i życzliwi , uśmiechają się na ulicach …
Generalnie – główna ulica stolicy wygląda jak Paźdzerzowo Dolne  w Bieszczadach, albo gdzie, ale nie szkodzi, mi się podoba …

I już poznałam ich narodowe danie – ota ike , czyli surowa biała ryba , nasz skądinąd znany snapper,  w sosie z mleczka kokosowego…, z pomidorem i szczypiorkiem- mogę  tak żyć J ..
Maja tu jeszcze tuńczyka  i mahi- mahi – super ryba ,…,
Jutro bierzemy samochód i dookoła wyspy …,
Samochody tutaj są stare,  obtłuczone, bez lakieru , nikt się tym nie przejmuje, jeżdżą ile da się, potem służą jako kurnik
W środę  na ryby –łowić, spodobało mi się …J








 Na głównej ulicy stolicy Nu Ku Alofa - kto wie , gdzie to jest,  naprawdę- pośrodku oceanu ...
 Widoczek ..

sobota, 13 października 2012

13.10-wracamy do Auckland


13.10.2012 – kolejny dzień przelotowy J

Z Paihia wracamy do Auckland , bowiem potem już lecimy na Tonga.
Co ciekawego po drodze:
- przepiękna Zatoka Hokianga Harbour – naprawdę warte zobaczenia widoki- pokaże zdjęcia.
Ponoć delfiny wpływają do tej zatoki , aby bawić się z ludźmi.., ale jako z nami nie chciały
Potem jedziemy do  Parku Kauri- to Takie drzewo – endemiczne oczywiście.
Widzieliśmy takie, które miało 16 metrów obwodu w pniu  i 50 metrów wysokości.
Jak je zobaczyliśmy to, zgodnym chórem   było …O ,..kuuurwa ,  takie robi wrażenie

Jechaliśmy przez okolice, gdzie  na stacji benzynowej najpierw trzeba było płacic, potem odblokowywał dystrybutor, .., taka okolica ,
Ale nam odblokował zanim  zapłaciliśmy , widać wyglądaliśmy na porządnych ludzi…, hmm, a trzeba było się zerwać ..:))

Zatrzymaliśmy się na kawę we wsi Paparoa .
To było ciekawe , dlatego, ze bar wyglądał jak u nas klubo- kawiarnie w ośrodkach wczasów FWP i to biednego zakładu w latach 70-tych J.
Zamówiłam herbatę- to ważne wbrew pozorom, bo od razu dostałam herbatę z  mlekiem i posłodzoną, …, jak normalnie w domu  …J ..
Wklejam też „regulamin” owego baru – bo wart  zamieszczenia…
Taka gmina …J
W Auckland wieje  bardzo mocno,  jest prostsze jednosłowowe określenie na to …




 Zatoka Hokianga
 Wzgórza Pahia
 To wielkie drzewo Kauri
 Opis drzewa
 Regulamin klubo - kawiarni 

Tłumaczenie wolne : 
- Nie podajemy alkoholu osobom poniżej 20 tego roku życia, to przestępstwo 
-możemy zażądać dowodu, ze masz wiecej niż 20 lat

- Kradzenie szklanek to przestępstwo 
- Nie wchodzimy do kawiarni w kaloszach i butach roboczych 
- Zabronione są  "łachmany " 
- Zdejmujemy nakrycia głowy w barze